Kureyşin ileri gelenlerinden olup, meşhur Ebu Cehilin kardeşi, İslam kahramanı olan Halid bin Velidin de amcasının oğludur. Cömertliğiyle meşhur olmuştur. İslamiyete çok geç dahil olmuş, Bedir ve Uhud savaşlarında müşriklerin yanında yer alarak Müslümanlara karşı savaşmıştır. Ebu Cehil gibi birinin kardeşi olmasına rağmen düşmanlıkta onun kadar ileri gitmemiştir. Mekkenin fethinden sonra iman etmiştir. Müslüman olduktan sonra da Mekkeden ayrılmamış ve burada yaşamaya devam etmiştir. Risale-i Nurda;henüz iman etmeden önce, Ebu Süfyan ve Attab ibni Esid ile yaptıkları sohbette Hz. Bilali çekiştirdikleri sohbetleriyle zikredilmiştir. Künyesi Ebu Abdürrahman Haris bin Hişam bin Muğire bin Abdullah bin Mahzun el-Kureyşî şeklindedir.
Harisin doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. İslamiyetten önceki hayatı hakkında kaynaklarda bilgi yer almamaktadır. Mekkenin fethine kadar Müslüman olmamışsa da kardeşi Ebu Cehil gibi, azgın İslam düşmanları arasında ismi geçmemektedir. Daha çok cömertliğiyle tanınıp bu özelliği ile dikkat çekmiştir.
Haris, henüz iman etmeden önce meydana gelen Bedir ve Uhud savaşlarına müşriklerle birlikte katıldı. Bu savaşların ilki olan Bedirde bir varlık gösteremediği gibi savaş meydanından da kaçtı. Savaş meydanından kaçması dile düşmesine sebep oldu. Aleyhinde şiirler yazıldı. Kendisi de şair olduğu için, aleyhinde yazılan şiirlere şiirle cevap verdi. Şiirleri kendisi için mazeret teşkil ettiği gibi, kaçan diğer savaşçılar için savunma ve bahaneye vesile oldu.
Mekkenin fethi ve İslam Ordusunun şehre girmesinden sonra Hz. Alinin (ra) kız kardeşi olan Ümmü Haninin evine sığınarak kendini korudu. Bu arada başka Mekkeliler de bu eve sığındılar. Hz. Alinin kız kardeşi evine sığınanları himayesine alıp onları korudu. Aynı zamanda durumu Peygamber Efendimize (sav) bildirdi. Peygamber Efendimiz de bu himayeyi yerinde bulup kabul etti.
Peygamber Efendimiz, zaman zaman bazı insanların iman etmeleri için Cenab-ı Hakka niyazda bulunurdu. Dua ve niyazda bulunduğu kişilerden bir tanesi de Haris idi. Çünkü, bu insan; çevresinde iyiliği, dürüstlüğü ve cömertliği ile tanınmaktaydı. Bu nedenle iman etmesini, Peygamber Efendimiz çok arzuluyor ve dua ediyordu; Allahım, Harisin İslamiyete girmesini ne kadar istiyorum, ona hidayet nasip et mealinde duada bulundu. Bir süre sonra, Peygamber Efendimizin duası kabul olacak ve bu arada çok ilginç bir olay yaşanacaktı.
Haris, Mekke fethedilinceye kadar Müslüman olmamıştı. Fethin gerçekleştiği sıralarda, kendisi gibi Mekkenin ileri gelenlerinden olan Ebu Süfyan ve Attab ibn Esid ile birlikte bir köşede oturup sohbet etmekteydiler. Risale-i Nurda bu sohbetleri nakledilmekte olup bu vesile ile ismi zikredilmektedir. Sohbetlerinin devam ettiği sırada namaz vakti girmiş ve Peygamber Efendimizin buyruğu ile Habeşli Bilal ezan okumak için Kabenin damına çıkmıştı.
Bilal (ra) ezan okuyunca, önce Attab, Pederim Esid bahtiyardı ki, bugünü görmedi deyince, Haris de, Muhammed bu siyah kargadan başka adam bulmadı mı ki, müezzin yapsın? diyerek Bilali tahkir etti. Yanlarında bulunan Ebu Süfyan ise, Ben korkarım, bir şey demeyeceğim. Kimse olmasa da, şu Batha'nın taşları ona haber verecek, o bilecek dedi. Nitekim kısa bir süre sonra Peygamber Efendimiz oradan geçerken yanlarına uğradı. Konuştuklarını harfi harfine kendilerine tekrarlayınca Attab ve Haris şehadet getirdiler ve Müslüman oldular. (Mektubat, 1994, s. 109-110).
Haris, söz konusu fetih ve olayların geliştiği gün iman ederek Müslüman oldu. İslamiyeti kabul ettikten sonra bazı savaşlara katıldı. Bunlardan biri olan Huneynde bulundu. Bundan sonra çok samimi bir şekilde İslama sarıldı ve kısa zamanda Sahabenin ileri gelenleri arasına yükseldi. Müslüman olduktan sonra Mekkeden ayrılmayıp burada oturmaya devam etti. Peygamber Efendimiz döneminde cereyan eden Ridde Savaşlarına da katıldı.
Haris bin Hişam (r.a), bir seferinde Peygamber Efendimize, vahyin kendisine nasıl geldiğini sordu. Peygamber Efendimiz de cevaben; Bazı kereler melek benim için insan suretine girer, benimle konuşur, ben de onun söylediklerini iyice anlarım. Bu bana vahyin en kolay gelenidir… Gördüğüm insanlardan ona en çok benzeyeni Dıhyedir, diye buyurdu. Yine bir başka zaman, Peygamber Efendimizden nasihat isteyince, kendisi için; dilini korumaya çalış buyurduğunu aktaran Haris, bunu çok kolay bir şey sandığını ancak, ne kadar zor olduğunu sonradan anladığını ifade etmiştir.
Peygamber Efendimizin vefatından sonra halife olan Hz. Ebu Bekir (ra) döneminde yapılan seferlere katıldı. Suriye ve Bizans üzerine yapılan seferlere katıldığı gibi, tüm mal varlığını da bu seferler için tahsis etti. Ecnadeyn Savaşına katıldığı gibi, savaş sırasında İslam Ordusunun sancağını taşıma şerefine nail oldu. Katıldığı diğer bir savaş da Fihl Savaşıdır. Bir rivayete göre, 639 yılında meydana gelen bir veba salgını sırasında vefat etti.
Harisin vefatıyla ilgili diğer bir rivayete göre ise; Yermük Savaşı sırasında ağır şekilde yaralanmıştı. Yaralılar arasında dolaşan Sahabelerden su istedi. Suyu tam içeceği sırada, kendisi gibi yaralı olan İkrime bin Ebu Cehilin (ra) su istediğini duydu. Suyu içmeyerek İkrimeye götürmelerini işaret etti. İkrime de tam suyu içeceği sırada, Ayyaş bin Ebi Rebianın (ra) su isteyen sesi duyuldu. O da içmeden suyu götürmelerini istedi. Ancak, bu sonuncuya su ulaşıncaya kadar şehit düştü. Suyu götüren Sahabe geri dönüp diğerlerine vermek istediyse de bunlar da suyu içemeden şehit düşmüşlerdi.