Tahavvülat-ı Zerrat Şerhi-20
"İşte İmam-ı Mübin’in imlası ile yani kaderin hükmüyle ve düsturu ile kudret-i İlahiye icad-ı eşyada her biri birer ayât olan silsile-i mevcudatı Levh-i Mahv, İsbat denen zamanın sahife-i misaliyesinde yazıyor, icad ediyor, zerratı tahrik ediyor. Demek harekat-ı zerrat, o kitabetten, o istinsahtan mevcudat, alem-i gaybdan alem-i şahadete ve ilimden kudrete geçmelerinde bir ihtizazdır, bir harekattır."
Şu ana kadar varlıkların ve bütün mavcudatın aslının ilim olduğunu ve her şeyin alem-i şehadete çıkmadanönce ve gördüğümüz alemden çıktıktan sonra ilmi düzeyde varlığını sürdürdüğünü ifade etmiştik. Görülenalem yada alem-i şehadet ilmi şekilde var olanların insanlar ya da şuur sahibi varlıkların algılarına uygun şekildeifadesi olarak kabul edilebilir. Aslında, mevcut dediğimiz şeyler, elle tutulup gözle görülenler, algılarımızolmadan bir anlam ifade etmiyor. Mesela gözleri görmeyen bir insan için çevredeki görüntülerin var veya yok olmasıaynı şey. Karanlıkta bizler için de aynı durum geçerli. Kulak olmadan seslerin, ciltteki algılayıcılar olmadancisimlerin katılığının, burun olmadan kokuların varlığından bahsedemeyiz. Yani çevremiz, alemimizde, bizimle varlıkkonumuna çıkıyor. Rüyalarımız, hayallerimiz, hafızalarımızda yer eden pek çok şey, tasavvurlarımız varlığınmaddeden ibaret olmadığına işaret ediyor. Yaratıcı-varlık-insan üçlüsünün birbirleriyle ilişkisi,yazar-kitap-okuyucu ilişkisine benziyor. Yazarın ilminde bulunanlar yazılarıyla okuyucunun anlayacağı şekle dönüşüyor.Hatta okuyucunun anlayamayacağı bir dilde, onun bilmediği harflerle yazılan bir kitabın okuyucunun algılarına hitapedebilmesi, manaya dönüşebilmesi için anlayabildiği şekle tercüme edilmesi şart. Yani okuyucunun algı alemi, bu algıalemini manaya dönüştüren bilgi birikimi ile, yazarın ilmindekilerin ifade ediliş şekli örtüşünce ancak, yazarınmuradı olan manalar okuyucunun ruh ayinesinde makes bulabilir.
Kainat da böyle bir kitap gibidir. Varlıklar o kitabın harfleri; kelimeler, cümleleri şeklinde algılanmalıdır.Ancak bu şekilde güzelliğin gözükmesi ve şuur sahiplerinin takdirine sunulması muradı gerçekleşebilir. Kainat kitabınınözelliği; okunduğu anda yazılması, anında ilme dönüşmesidir. Bu durum ise bir bilgisayar network ağının ikiucunda bulunan yazar ve okuyucunun konumuna benzer. Yazarın ilmindekiler bilgisayara aktarılıp, okuyucunun ekranındabelirir. Ancak ekrandakiler sürekli durmamakta sadece manayı ifade edebilecek küçük birimler şeklinde görülebilmektedirler.Yani ardarda gelişlerin okuyucunun algı aleminde kopukluğa yol açıp, sürekliliği bozmadığı ancak, harflerin,kelimelerin ve cümlelerin de kalıcı olmadığı süreklilik, aktiflik ve güncellik olan bir yazar-okuyucu ilişkisi içindemanalar aktarılmaktadır.
Yazının okuyucu tarafından anlaşılabilmesi için yazıldığı dilin kuralları ve kelimeleribilinmelidir. Gramer kuralları, imla kuralları kalemin ucundan çıkan ya da klavyelerde oluşturulan şekilleri manalara,harflere dönüştürürler. Bu yönüyle yazılanların konuşulanlardan veya beden dili ile ifade edilenlerden pek de farkıyoktur. Özde olan bir ilim ya da bilgi alışverişi ya da iletişimdir. Fark bir tür yazılı ve sesli yayın farkıdır.Bu anlamda kainat bizlere yani algıları ile gördüklerini, okuduklarını, işittiklerini ilme ve manalara dönüştürecekolanlara bir tablo, bir kitap, bir hitaptır. Bu kitabın imlası, kader dediğimiz kavramı oluşturan varlık aleminin işleyişkuralları, "kaderin hükmü ve düsturu"dur. Bir harfi oluşturan eğimler ve kıvrımlarla, bir kelebeğinkanatlarını oluşturan eğimler bu anlamda pek farklı değildir. Ancak, kainat canlı, hareketli bir kitaptır. Bu yönüyleifadeler bir süreç içinde ve insan tarafından zaman kavramının algılanacağı şekilde ortaya konmaktadır. Zaman isevarmış gibi düşünmemiz gereken, misali bir sayfada yapılan değişimlerden ortaya çıkan değişimlerin ardarda gelişi"hareket" kavramını oluşturur. Hareketin ise ruhumuza yansımasından, algılayışımızdan, alemimizde olan değişimlerlemukayesesinden bir hız ve zaman manası oluşur. Bir oluşum ya da bir olay bir başkası tarafından takip edildiğinde onuçevreleyen diğer olaylarla mukayesesi sonucu bir değişim ve bu değişimin diğer değişimlerle mukayesesi içinde zamandediğimiz kavram ruh alemimizde oluşur. Bunu Albert Einstein, "İzafiyet Teorisi" isimli eserinde şöyle izahetmektedir: "Tren yolumuzun üstünde birbirinde uzak A ve B noktalarına iki yıldırım düştüğünü düşünelim.Buna bir de iki yıldırımın aynı anda düştüğünü ekleyelim. Bu cümlenin her hangi bir anlamı olup olmadığınısorduğumda, bana kararlı bir biçimde ‘evet’ cevabını vereceksiniz. Ama eğer sizden cümlenin anlamını daha dikkatli açıklamanızıistersem, biraz düşündükten sonra bu sorunun ilk bakışta göründüğü kadar kolay olmadığını fark edeceksiniz.
"Biraz zaman geçtikten sonra belki de aklınıza şu cevap gelecek: ‘Cümlenin önemi, başlı başınave yeterince açık, daha fazla açıklamaya gerek yok. Tabii iki olayın aynı anda olup olmadığını gözlemle kararlaştırmaolayı bana verilseydi, biraz düşünmem gerekirdi.’ Şu nedenden dolayı bu cevap benim için yeterli değil. Eğerdahiyane bir meteorolog yıldırımın A ve B noktalarında aynı anda düşmesi gerektiğini keşfetseydi, o zaman bukuramsal sonucun gerçeğe uyup uymadığını kontrol etme göreviyle karşı karşıya gelecektik. ‘Aynı anda’ kavramıngeçtiği tüm fiziksel cümlelerde aynı zorlukla karşılaşırız. Gerçekte bunun olup olmadığını keşfetme olanağınasahip oluncaya dek böyle bir kavram fizikçi için yoktur. Bu nedenle bize böylesine bir durumda deneyle her iki yıldırımında aynı anda düşüp düşmediğine karar verecek bir yöntem getiren bir aynıandalık tarifine ihtiyacımız var. Böylebir ihtiyaç karşılanmadıktan sonra, eşdeğerlilik kavramına bir anlam verebildiğimi sandığım zaman bir fizikçiolarak (fizikçi olmasam da durum değişmeyecek) kendi kendimi kandırdığımı düşüneceğim. (Bu noktada tam bir açıklığakavuşmadıkça okuyucudan daha ileri gitmemesini rica edeceğim.)
"Bir süre düşündükten sonra aynıandalığı ölçmek için şu öneriyi getireceksiniz: Raylarınüstünde A ve B noktalarını birleştiren çizgi ölçülmeli ve A-B uzaklığının orta noktası M’ye bir gözlemcikonmalı. Gözlemciye A ve B noktalarını aynı anda görebileceği bir düzenek (örneğin 90° açıyla iki ayna) sağlanmalı.Eğer gözlemci yıldırımların aynı anda düştüğünü görürse o zaman bunlar aynı andadır.
"Bu öneriyi çok beğendim. Ama yine de sonuca çözülmüş gözüyle bakamıyorum. Çünkü şöylebir itirazın ortaya çıkacağını düşünüyorum: ‘Eğer M noktasındaki gözlemcinin görmesini sağlayan ışığın Anoktasından M noktasına geliş hızının B’den M’ye geliş hızıyla aynı olduğunu bilseydim tarifiniz doğru olacaktı.Ancak böyle bir tahminin incelenmesi, ancak elimizde zaman ölçen aletler olsaydı mümkün olabilirdi. Burada sanki bir kısırdöngü içerisinde hareket ediyormuşuz gibime geliyor.’
"Biraz düşündükten sonra haklı olarak bana bakacak ve şöyle diyeceksiniz: ‘Yine de eski tarifimdedireniyorum. Çünkü gerçekte ışık hakkında hiçbir şey varsayılmıyor. Aynıandalığın tarifinden sadece bir tekşey isteniyor, o da bize her gerçek durumda tarif edilen kavramın olup olmadığı konusunda deneysel bir karara varmamızısağması. Tarifimin bu ihtiyacı karşıladığı tartışma götürmez. Işığın A noktasından M’ye gitmek için harcadığızamanın, B noktasından M’ye gitmek için harcadığı zamanla aynı olması, aslında ışığın fiziksel özelliği üstünene bir tahmin, ne de bir varsayımdır. Bu aynıandalık tarifini yapabilmek için kendi isteğimle ileri sürdüğüm bir koşuldur.’
"Bu tarifin sadece iki olayın anlamını kavramak için değil, referans cismine göre -burada raylar-(A, B ve C olayları değişik yelerde; A, B ile aynıandalıklı B, C ile aynıandalıklı olacak şekilde oluşturulduklarında,A ve C olaylarının aynıandalıklı ilkelerinde yerine getirilmiş olduğunu varsaymaktayız. Bu, ışığın yayılmayasası üzerine fiziksel bir varsayımdır. Boşlukta ışığın hızının sabitliği yasasını korumak istiyorsak bu, kuşkusuzgerçekleşmelidir) olayların durumlarından bağımsız olarak istediğimiz sayıda olayda kullanılabileceği açıktır.Böylece fizikte "zaman"ın tarifine de varmış olduk. Bunun için aynı yapıdaki saatlerin raylar (koordinatsistemi) üstünde A, B ve C noktalarına konulduğunu ve bunların ibrelerinin aynı zamanda (yukarıdaki anlamda) aynıolacak biçimde ayarlandıklarını varsayalım. Bu koşullar altında bir olayın "zaman"ından, olayın hemen yanındaki(uzaydan) bu saatlerden birinin üstünde okunan işareti (yelkovanla akrebin durumu) anlıyoruz. Bu şekilde gözlenebilenher olaya bir zaman değeri verilebilir.
"Bu koşul, başka bir fiziksel varsayımı da içerir ki, aksini gösteren deneysel bir kanıt olmadığısürece geçerliğinden kuşkulanılmaz. Aynı yapıya sahip oldukları takdirde bu saatlerin aynı ölçüde ilerlediklerivarsayılmıştır. Bir referans cisminin iki değişik noktasına durağan olarak yerleştirilen iki saat, birinin göstergelerininözel konumunun diğerinin göstergelerinin aynı konumu ile aynıandalığı (yukarıdaki anlamda olacak şekilde) ayarlandığındaaynı ‘ayarlamalar’ hep aynıandalıklı (yukarıda tanım anlamında) olacaktır."
Einstein, daha sonra "Aynıandalığın Göreceliği" ile devam etmektedir. Aslında işin içinealgıların, his yanılmalarının, hormonlar ve elektrolitler ile etkilenen bir insan yapısının girdiği bu alemdeolayların bir "subjektif" yanı yani kişinin özelliklerinden etkilenen, belki yalnızca o kişiye has olan yanıhep olacaktır. Diğer taraftan ölçümler hassaslaştıkça "aynıandalık" kavramının doğruluğu da geçerliliğiniyitirebilecektir.
Sözgelimi, normal bir saatle ölçümde ve gözlemle çizgiyi aynı anda geçtiği görülen iki atlet dahahassas gözlem araçları ve ölçümü daha hassas bir kronometre ile değerlendirildiklerinde birinin daha önde olduğuanlaşılacaktır. Ölçümdeki hassasiyetin nereye kadar varabileceği konusunda ise bir sınır yoktur. Öyle ise"kesinlik", "tam ölçüm", "daha ötesi olmayan hassasiyet" mümkün değildir. Bunu fizikîanlamda sağlasak bile biyolojik faktörler üzerinde etkilerimiz çok sınırlıdır. Şu halde ortaya çıkan sonuç,"zaman", "aynıandalık", "öncelik", "sonralık" gibi kavramlar bize yaşatılan,harici vücut giydirilmemiş ifadelerdir. Bu harici vücudu olmayan ancak alemimize girmiş, bizi yakından ilgilendirenkavramlar, "misal alemi"ni teşkil ediyor olmalıdır.
Bu alamda, zaman da misali" bir kavramdır. İfade edilişi ise harici vücudu olan varlıklardaki değişimleolur. Saatin ölçümleri de, eşyada değişimler de, varlık alemindeki işleyişlerin birbirine göre mukayesesi deneticede ruh ayinesinden manalara dönüşür ve bu manaların oluşumu için gerçekleşiyor olmalıdır. Manalarınifadesine zemin teşkil ettiği için de zaman sanki bir sahifeye dönüşür.
Zamanın varlık aleminde zerrelerle ifadesi ise bir televizyon veya bilgisayar ekranındaki görüntü kıyasıile belki daha kolay anlaşılır. Bu ekranlar arka taraftan çarpan taneciğin görüntüye dönüştüğü bir özelikteimal edilmişlerdir. Televizyonu açtığınızda yayın yoksa, siyah beyaz noktaların teşkil ettiği bir karıncalanma gözlersiniz.Eğer bir kanalın yayınını bulmuş ve bir film seyrediyorsanız, şu durum gerçekleşmektedir: Senaristin zihninden geçenler,yönetmenin maharetiyle harici vücudu olan bir şekle dönüştürülmüş ve orada bekleyen bir çok teknik işlemlesenaryo yazarının iradesi ya da zihnî işleyişi televizyonunuzun manyetik plakalarına yansıtılmıştır. Bu plakalarartık senaryo yazarının dili, zihnindekileri ifade eden organlar gibi olmuşlardır. Tanecikler oluşturulur ve iradeninmanyetik alana dönüştürüldüğü plakalar arasından ekran levhasında görüntüye dönüşür. Ardarda gelenkarelerle, birbirini takip eden levhalarla senaryo yazarının zihnindekiler sizin aleminize ulaşan ifadelere dönüşür.Ekranın gerisindeki ise yalnızca kaynaşan, ekran boşken gördüğümüze benzer taneciklerdir. Her bir levhadaki değişimlerinbirbirine olan irtibatının sonucunda bir mana çıması ise "hareket" ve "zaman" dediğimiz kavramlarıteşkil eder.
Bu yaklaşımdan hareketle kainatı ve muhatabı olduğumuz varlılar alemini de naklen yayınabenzetebiliriz. İlm-i İlâhidaki manalar zerrelerin melekût levhalarından geçip esir ekranında görüntüye dönüşümleriile gaybdan şehâdete, ilimden kudrete, manalardan ifadelere dönüşüyorlar. Esir ekranında ard arda oluşan tablolardada kopukluk yok. Her bir levhada manalar oluştuğu ve ibda boyutunu teşkil ettiği gibi, ard arda gelen levhaların birbiriile münasebetinden de manalar oluşuyor ve inşa boyutunu teşkil ediyor. İnşa boyutu varlıların değişimlerini,hareketlerini haricî aleme yansıtıp, ruhlarda manaları üretirke,n "zaman" da inşa edilmiş oluyor.
Zerrelerin hareketi ve halden hale geçişleri ise, manyetik alan oluşturan levhalar arasındaki tanecilerinyayın sonucu antene ulaşan elektromanyetik dalgaların ifadelerine göre yön belirlemeleri, şekil almaları gibi melekûtboyutundaki mukaddes yayınların esma levhalarına ulaşması ve bunlar arasından geçerken alınan tavırlar veetkilenimler olsa gerek. Bütün bu işleyişler ve esir ekranına yansıyanlar ise İmam-ı Mübin senaryosu ile cereyanettiğinin izlerini sergilemektedir. Yalnız bu yayın helogram benzeri üç boyutlu ve görüntülerin iradeli olduğu,naklen yayında senaryonun oyuncuların anlık iradeleri doğrultusunda şekillendiği bir filmdir. Ancak senaryo yazarı,Kadir-i Küll-i Şey, Alîm-i Mutlak, zaman ve mekânla sınırlı olmadığı için filmi daha önce seyretmiş gibidir.Olacakları daha görüntü haline gelmeden bilmektedir.