8. DİĞER MÜSLÜMAN DEVLETLER VE İSLÂM MEDENİYETİNE KATKILARI
Karahanlılar: M: 840 yılında kuruldu. Bilge Kül Kadir Han zamanında Müslümanlığı kabul ettiler. M: 1212 yılında Harzemşahlar tarafından son verildi.
Gazneliler: M: 968de Sebük Tegin tarafından kuruldu. Gurlular tarafından M: 1187de yıkıldı. En büyük hizmetleri özellikle Gazneli Mahmut döneminde İslâmın Hindistan ve civarına yayılmasını sağlamaktır. Tarih alanında Gazneliler döneminde El-Utbi, Gerdizi, Beyhak gibi büyük tarihçiler yetiştirdiler.
Harzemşahlar: M: 1097de Atsız tarafından kuruldu. Moğollar tarafından M: 1231 yılında ortadan kaldırıldı. Bu devletin Moğolların eline geçmesiyle İslâm kültürü ağır bir darbe yedi. Özellikle Celâleddin Harzemşah tarafından Moğollara karşı pek çok defa başarı sağlanmış ve uzun süre İslâm dünyası Moğol istilâsından korunmuştur.
Memlükler: M: 1250de İzzettin Aybeg tarafından kuruldu. M: 1517de Yavuz Sultan Selim tarafından son verildi [21].
9. İSLÂMİYETİN MEDENİYETE KATKILARI
Dünyanın bugünkü medeniyet seviyesine ulaşmasında en büyük pay İslâm uygarlığına aittir. Yapılan keşiflerin tamamına yakını, dokuzuncu yüzyıldan on dördüncü yüzyıla kadar uzanan döneme rastlar. Bütün hayatlarını, dolayısı ile bilime dair bütün çalışmalarının temelini Kurân ve Sünnete dayandıran Müslümanlar, her dönemde bilime sahip çıkmışlardır. Akla ve bilgiye dayanan İslâm uygarlığı, dünyanın bugün sahip olduğu pek çok değere de kaynaklık etmiştir [14].
Yaratan Rabbinin ismiyle oku. [15], Bilmiyorsanız, ilim ve hikmet ehline danışınız. [16] gibi âyetler, ilme verilen değer, ilmin fazileti ve âlimlerin üstünlüğü hakkındaki açık delillerdendir [16]. Peygamberimizin, İlim müminin yitik malıdır, nerde bulursanız alın. [17], İlim öğrenmek her Müslümana farzdır. [17], gibi pek çok hadisi de yukarıdaki ayetlerin mânâlarına destek vererek Müslümanları ilmi araştırmalara sevk etmiş ve elde edilen bilginin uygulamaya konulmasını (teknoloji kurmayı) teşvik etmiştir.
Kurânda, kâinatın yaratılışı ve düzeni ile ilgili âyetlerin bildirilmesi, bilgi sahibi olmaya büyük önem verilmesi, tabiatta Allahın varlığının delillerinin görülmesi, kâinattaki her nesne ve varlığın birbirine olan uyum ve bağlılığı; söz konusu dönemde bilimin ilerlemesine yol açmıştır.
İslâm dünyasına, insanlığa ve medeniyete büyük katkılar sağlayan binlerce bilim insanı yetişti. Kendi alanlarında çığır açan ve tarihe damgasını vuran Müslüman ilim adamlarından bir kısmını aşağıda vereceğiz [4]. Bu, İslâmiyetin Müslümanları bilim ve teknolojiye ne denli teşvik ettiğinin ve medeniyete yapmış olduğu büyük katkıların bir göstergesidir.
* Akşemseddin: Pasteurden 400 sene önce mikroptan söz eden bilgindir.
* Ali Kuşçu: Yaşadığı yüzyılın Batlamyusu olarak anılan büyük bir astronomi ve matematik âlimidir.
* Cabir bin Hayyam: Atom bombası fikrini ilk defa ortaya atan ve kimyanın babası olarak bilinen dâhî bilgindir.
* Cezeri: Sibernetiğin kurucusudur. Otomatik sistemin öncülerindendir.
* Evliya Çelebi: Büyük Türk seyyahı ve yazardır.
* Farabi: Ses olayını ilk defa fizikî yönden açıklayan dünyanın en büyük fizik bilgini ve filozoflarındandır.
* Harizmi: İlk cebir kitabını yazan ve sıfır (0) rakamını kullanan, Batıya cebiri öğreten matematik bilginidir.
* İbni Haldun: Sosyolojinin kurucusudur. Tarihi ilim haline getiren büyük bir düşünürdür.
* İbni Heysem: Optik ilminin kurucusu olan büyük bir fizik âlimidir.
* İbni Kemal: Dönemin büyük bilim adamlarındandır. 300ü aşkın eser vermiştir.
* İbni Rüşd: Eserleri Avrupada yıllarca okutulan İslâm bilginidir. Büyük bir mütefekkir, doktor, astronom ve matematikçidir.
* İbni Sina: Eserleri Avrupa üniversitelerinde 600 sene kadar temel kitap olarak okutulan dâhî bir Müslüman doktordur. 270 kadar eser vermiştir.
* Kindi: Einsteine benzer olarak izafiyet teorisini ilk defa ortaya atan Müslüman bilgindir.
* Mimar Koca Sinan: Seviyesine bugün bile ulaşılamayan dâhî mimar 364 esere imza atmıştır. Çıraklık eseri olan Şehzade Camii, kalfalık eseri olan Süleymaniye Camii ve ustalık eseri olan Selimiye Camii eserlerinden bir kaçıdır.
* Ömer Hayyam: Binom açılımını bulan âlim, şair matematikçi ve astronomdur.
* Pîrî Reis: 500 sene önce bugünküne çok benzer dünya haritasını çizen coğrafyacıdır.
* Râzî: Cerrahide dikiş malzemesi olarak ilk kez hayvan bağırsağını kullanan, asırlar boyunca Avrupaya ders veren kimyager ve doktordur.
10. SONUÇ
İslâm tarihi gösteriyor ki, İslâmiyetin en güzel yaşandığı dönemler, Müslümanların altın çağları olmuştur. Emeviler, Abbasiler, Endülüs İslâm Devleti, Eyyubiler ve Osmanlılar buna şahittir. Bu dönemlerde Müslümanlar bilimin her dalında büyük ilerlemeler kat etmişler, çağlara damgalarını vurarak bugünkü Avrupa ve Amerika Medeniyetine hocalık etmişler ve büyük ilim adamları yetiştirmişlerdir. Bütün bunlar İslâmiyetin bir akıl ve mantık dini olduğunu, insanlığın yararına olan her türlü bilimsel ve teknolojik gelişmeyi desteklediğini ve teşvik ettiğini açık olarak ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, Bediüzzamanın da ifade ettiği gibi: [5] Ne vakit Müslümanlar; İslâmiyeti tam mânâsıyla yaşamışlarsa, o zamana nispeten terakki etmişler, insanlığa yol göstermişlerdir. Buna şahit, Avrupanın en büyük üstadı Endülüs İslâm devleti olmak üzere tarihteki İslâm devletleridir. Ve ne vakit de İslâm cemaati dine karşı lâkayt vaziyeti almışlar, dinden uzaklaşmışlarsa; gerileyip perişan olmuşlardır. Buna Şahit de, günümüz İslâm dünyasıdır.
Yukarıda bahsedilen göz kamaştırıcı tabloyu ortaya koymamızdaki amaç, geçmişimizle kuru kuru övünmek değil, İslâm dünyasının sahip olduğu muazzam potansiyeli ortaya koymaktır. Biz de onlara lâyık torunlar olarak, doğru İslâmiyeti yaşayarak, insanlığa erdemli bir medeniyeti dün olduğu gibi bu gün de sunabileceğimize inanıyoruz.