Müseyleme-i Kezzab (?-633)
Kizbin (yalanın) maskara ettiği ve alay konusu olmasına sebep olduğu yalancı peygamber. PeygamberEfendimizi taklit edip mucize göstermeye çalıştı. Kezzab (rahat yalan söyleyen, en yalancı) unvanıyla meşhur oldu.Edip olmasına rağmen Kur’an-ı Kerim’e nazire getirmeye kalkışınca maskara oldu. Yandaş toplamak için namazvakitlerini üçe indirdi. Hz. Muhammed (asm) sıdkın ve doğruluğun sembolü olurken, o da yalanın sembol ismi oldu.Adeta daha ilk asırlardan itibaren Kur’an’la mücadele edilemeyeceğinin ibret verici bir numunesi oldu.
Müseylime, Yemame’de ortaya çıktı. Bu yörede yaşayan Beni Hanife kabilesine mensuptu. Künyesi EbuSumame şeklindedir. Bir kısım insanlarla birlikte Medine’ye giderek sözde Müslüman oldu. Böylece Müslüman kimliğiile insanları daha rahat etkileyebileceğini ve amacına ulaşabileceğini planladı. Peygamberliğini ilandan çok daha öncefaaliyetlerine başladı. Gerek edebi kişiliği, gerekse göz boyama ve sihirbazlığının etkisiyle önemli ölçüdetaraftar topladı.
Müseylime, henüz yeni Müslüman olmuş ve daha önceki inançlarından tamamen sıyrılamamış insanlarıetkilemek için Hıristiyanlık inançlarından istifade etti. İncil’de ifade edilen "o semavi devletten ve göktenyere inecek olan kimse" ibarelerinden hareketle peygamberlik iddiasına zemin hazırladı. İnsanları etkilemek vetaraftar bulmak için çeşitli yollara başvurdu. Erkek evlat sahibi olunduktan sonraki sürede evlilik münasebetiniyasakladı. (Fr. Buhl; "Müseylime", MEB. İA., 8. C., s. 821)
Müseylime, Müslüman gibi görünüp her hareketiyle Peygamber Efendimizi taklit etti. Kendisine her hangibir konuda müracaat edildiğinde, önce söz konusu hususla ilgili olarak Hz. Muhammed’in nasıl davrandığını öğrenirona göre hareket ederdi. Hokkabazlık ve sihirbazlıkla da insanları etkilemeye çalıştı. Kendisini büyük görüpmedet umanlar, ona müracaat ederek dertlerine çare aradılar. Hurma bahçesinin kurumaya başladığını ve mahsulününazaldığını gören bir kadın kendisinden yardım ve dua isteyince bir kova su getirmelerini istedi. Kovadan bir miktarsuyu ağzına alıp çalkaladı. Akabinde ağzındaki suyu kovaya geri döktü. Daha sonra suyun bahçeye dökülmesiniistedi. Tavsiyeleri yerine getirildikten sonra ağaçlar tamamen kurudu.
Peygamber Efendimizi taklit etmeye devam ederek, kendisine getirilen insanlara güya yardımcı oldu. Hangiçocuğun başına, şifa niyetiyle elini sürdüyse o çocuğun başı kel oldu. Göz rahatsızlığını gidermek içinelini gözüne sürdüğü insanın tamamen kör olmasına sebep oldu. Kekeme olan çocukların ağzına yüzüğünükoyduktan sonra, daha da kötüleşip dilsiz oldukları görüldü. Güya Peygamber Efendimizin yaptığını yaparak mucizegösterecekti.
Müseylime, Peygamber Efendimizin (asm) vefatından sonra peygamberliğini ilan etti. Daha öncesinden de Hz.Muhammed Aleyhisselam’dan; "Senden sonra yerine beni seçersen sana tabi olurum" (Türkiye Gazetesi Yeni Rehber A.,15. C., s. 81) şeklinde talepte bulunduğu ve sert bir cevap aldığı rivayet edilmektedir. Dolayısıyla önceden hazırlandığıve fırsat kolladığı anlaşılmakta olup, Hz. Ebubekir’in (ra) halifeliğinin ikinci yılında meydana çıktığı görülmektedir.
Kur’an-ı Azimüşşan sürekli ve damarlarına dokunduracak şekilde inkarcılardan benzerini vücudagetirmelerini istemiş ve meydan okumuştur. Risale-i Nur’da bu meydan okumayla ilgili olarak geniş açıklamalar yeralmaktadır: "Şu Kur’ân’ın, Muhammedü’l-Emin gibi bir ümmîden nazîrini yapınız ve gösteriniz. Haydi, bunuyapamıyorsunuz; o zat ümmî olmasın, gayet âlim ve kâtip olsun. Haydi, bunu da getiremiyorsunuz; bir tek zât olmasın.Bütün âlimleriniz, beliğleriniz toplansın, birbirine yardım etsin. Hattâ güvendiğiniz âliheleriniz size yardımetsin. Haydi, bununla da yapamayacaksınız. Eskiden yazılmış beliğ eserlerden de istifade edip, hattâ gelecekleri deyardıma çağırıp Kur’ân’ın nazîrini gösteriniz, yapınız. Haydi, bunu da yapamıyorsunuz. Kur’ân’ın mecmuuna olmasında, yalnız on sûresinin nazîrini getiriniz. Haydi, on sûresine mukabil, hakikî, doğru olarak bir nazîregetiremiyorsunuz. Haydi, hikâyelerden, asılsız kıssalardan terkip ediniz, yalnız nazmına ve belâgatine nazîre olsungetiriniz…" (Mektubat, s. 185)
İşte bu meydan okumalara karşı ortaya çıkan en meşhur kişi Müseylime’dir. Müseylime peygamberliğiniilan ettikten sonra duyanları gülmekten kıracak sözler sarf etmeye başladı; "Ey kurbağa kızı kurbağa! Ne diye’Nak nak, vak vak’ edip duruyorsun? Yukarın suda, altın balçıkta. Sen ne suyu bulandırırsın, ne de içene engelolabilirsin. Yarasa sana ölüm haberini getirinceye kadar yerde bekle!". "Görünen ekinlere, onu alabildiğine biçenlere,buğdayı savuranlara, onu değirmende öğütenlere, fırında pişirenlere, ekmeği et suyuna doğrayıp tirit yapanlara,suya ve yağa bandırıp lokma lokma yiyenlere yemin olsun!" (İsmail Mutlu; Hz. Ebu Bekir, Yeni Asya Gazetesi N., İstanbul1990, s. 155)
Müseylime, bu hareketleriyle alay konusu olurken, diğer taraftan Kur’an-ı Kerim ile mübareze edilemeyeceğini,böyle bir yola başvuracakları nasıl bir akıbetin beklediğini göstermiş oldu. Kendisinden sonra asırlar geçmesine rağmen,ilim baş döndürücü bir tarzda ilerlemesine rağmen, okuma-yazması olmayan Hz. Muhammed Aleyhisselama gönderilen Kitabınbenzerini getirmeye kimse cesaret edemedi. Mücadele etme cesareti gösterilemedi. Karşı çıkıp da duyulmamış bir mücadeleninolabileceğinin iddia edilmesi karşılığında Bediüzzaman şöyle cevap vermektedir:
"Eğer muâraza mümkün olsaydı, alâküllihâl katî teşebbüs edilecekti. Çünkü, izzet ve nâmusmeselesi, can ve mal tehlikesi vardı. Eğer teşebbüs edilseydi, alâküllihâl katî taraftar pekçok bulunacaktı. Çünkü,hakka muârız ve muannid dâimâ kesretli idi. Eğer taraftar bulsaydı, alâküllihâl iştihar bulacaktı. Çünkü, küçükbir mücâdele, beşerin nazar-ı istiğrâbını celb edip destanlarda iştihar eder. Şöyle acîb bir mücâdele ve vukuâtise gizli kalamaz. İslâmiyet aleyhinde tâ en çirkin ve en şenî şeylere kadar nakledilir, meşhur olur. Halbuki muârazayadâir Müseylime-i Kezzâb’ın bir iki fıkrasından başka nakledilmemiş. O Müseylime’de, çendan belâgat varmış; fakathadsiz bir hüsn-ü cemâle mâlik olan beyân-ı Kur’ân’a nisbet edildiği için onun sözleri hezeyan sûretinde tarihleregeçmiştir. İşte Kur’ân’ın belâgatındaki i’câz, katiyen iki kere iki dört eder gibi mevcuddur ki, iş böyleoluyor." (Sözler, s. 333)
Müseylime olayında öne çıkan önemli hususlardan iki tanesi doğruluk ve yalan arasındaki farktır.Birincisi sahibini en ulvi makamlara yükseltip meleklerden de ala bir yüceliğe ulaştırırken, ikincisi ise sahibinihayvandan da aşağı bir dereceye düşürmektedir. İşte Müseylime’yi en aşağı seviyelere düşüren yalan olduğugibi, Peygamber Efendimizi de ala-yı illiyine çıkaran sıdk ve doğruluktur. Saadet asrının en önemli özelliklerindenbirisi de yalan ve doğru arasında büyük bir mesafe ve birbirlerinden çok uzak bulunmalarıdır. Doğruluğun aşığıolan sahabeler de İslam’a dört elle sarılırken, en az onun kadar da yalandan uzak durmaya itina göstermişlerdir.
Bediüzzaman, yalancılığıyla ünlenen Müseylime’nin durumu ile ilgili bilgi aktardıktan sonra, yalan vedoğruluk arasındaki mesafenin giderek azaldığına işaret etmektedir; "o zamandan sonra, git gide ve gele gele sıdkve kizb ortasındaki mesafe azala azala, omuz omuza geldi; bir dükkânda ikisi beraber satılmaya başladığı gibi, ahlâk-ıiçtimâiye bozuldu. Propaganda-i siyâset, yalana fazla revaç verdi. Yalanın müthiş çirkinliği gizlenip, doğruluğunparlak güzelliği görünmemeye başladı…"(Sözler, s. 452)
Bediüzzaman, günümüzün bir hastalığı haline gelen yalan (kizb) konusunda önemli hususları dilegetirmektedir; "kizbin şiddet-i kubh ve çirkinliğine işarettir. Bu işaret dahi, kizbin ne kadar tesirli bir zehirolduğuna bir şahid-i sadıktır. Zira kizb, küfrün esasıdır. Kizb, nifakın birinci alametidir. Kizb, kudret-i İlahiyeyebir iftiradır. Kizb, hikmet-i Rabbaniyeye zıttır. Ahlak-ı aliyeyi tahrip eden, kizbdir. alem-i İslamı zehirlendiren,ancak kizbdir. alem-i beşerin ahvalini fesada veren, kizbdir. Nev-i beşeri kemalattan geri bırakan, kizbdir. Müseylime-iKezzab ile emsalini alemde rezil ve rüsvay eden, kizbdir. İşte bu sebeplerden dolayıdır ki, bütün cinayetler içindetel’ine, tehdide tahsis edilen, kizbdir." (İşaratü’l-İ’caz, s. 93)
Yalan ve dolanları, sihirbazlığı ve diğer bazı sebeplerle etrafında önemli bir güç oluşturan Müseylime,Müslümanlar için büyük bir tehdit oluşturmaya başladı. Dinden dönenleri de etrafına toplayan Müseylime’nin üzerine,Halid bin Velid komutasında bir ordu gönderildi. İki taraf arasında çok şiddetli bir savaş oldu. Müseylime’nintaraftarları dağıtılıp bir kısmı öldürülürken, çok sayıda Müslüman da şehit oldu. Bunların arasında çoksayıda sahabe ve tabiin vardı. Diğer taraftan Müseylime de Vahşi (ra) tarafından bulunarak öldürüldü (633). Böylecebüyük bir tehlike bertaraf edilmiş oldu.