Hayim Naum (1873-1960)

Gizli anlaşmanın entrikası Türklere dinlerini ve din temsilciliğini feda ettirmek şartıyla, sun’î istiklâl işinde gizli anlaşmanın müessiri, tek kelime ile, Yahudiliktir. Buna memur-u müşahhas kimse de, şimdi Mısır Hahambaşısı bulunan Hayim Naum’dur. Bu Hayim Naum, bu korkunç teşebbüse evvelâ Amerika’da Türkler lehinde bir seri konferans vermek ve emperyalizma şeflerine, Türkün maddesini serbest bırakmaları, buna mukabil ruhunu, tâ içinden ve kendi öz adamlarına yıktırmaları fikrini telkin etmek suretiyle başlamıştır. Yani, masonluk hasebiyle Kur’ân’ın ahkâmını kaldırmak, milleti dinsiz yapmak. Hayim Naum müthiş plânının zeminini Amerika’da hazırladıktan sonra İngiltere’ye geçmiş ve hâlis Yahudi olan Lord Gürzon ile temas ederek şu teklifte bulunmuştur:

"Siz Türkiye’nin mülkî tamamiyetini kabul ediniz. Onlara ben İslâmiyeti ve İslâmî temsilciliklerini ayaklar altında çiğnetmeyi taahhüt ediyorum."

Aynı Hayim Naum Türk murahhaslar heyetine müşavir sıfatıyla sokulmanın da yolunu bulmuş, yani Mustafa Kemal ve İsmet’i kendine dost bulmuş. Onun için üçü birleşmiş. Ve artık arada santralın intizamla işlemesine hiçbir mâni kalmamıştır.

Hayim Naum o sırada Ankara’ya kadar da uzanarak plânın muvaffakiyeti için gereken en mühim ve merkezî şahıs nezdinde-yani Mustafa Kemal yanında-emin bulunduğu tesirinin derecesini ölçmek istemiştir. Öyle ki, bu tesir, mahut mevzuda Hayim Naum’dan daha heveskâr ve gayretli bir İslâmiyet düşmanına tesadüf etmekle muradına ermiş ve artık Türkü içinden vurmanın plânını gerçekleştirmek için her unsur tamamlanmıştır.

İşte bu ehemmiyetli vesika, tam tamına Risale-i Nur tercümanının kırk küsur sene evvel hadis-i şerifin ihbarına dair beyan ettiği hadiseyi tasdik ettiği gibi; ve Şeriat-ı Ahmediyeye ihanet eden o dehşetli şahsın mühim bir kuvveti Yahudi olduğu, Yahudi olan Lord Gürzon ile Hayim Naum o ihbarın hakikatını gösterdiklerini ve yirmi beş seneden beri Nurcuların imhasına keyfî kanunlarla dehşetli zulümlerin hikmetini tam gösteriyor.

Osmanlı Devleti’nin son Hahambaşısı olan Hayim Naum, ömrü boyunca çevirdiği entrikalarla ün yaptı.II. Abdülhamid, İttihat Terakki, Mütareke Yılları ve Cumhuriyetin kuruluşu aşamalarında, tüm iktidar değişikliklerindenzarar görmeden faaliyetlerini devam ettirdi. Hem itilaf hem de ittifak devletlerinin yetkilileriyle sıkı bir şekilde görüşmelerdebulunacak kadar etkili olduğu gibi, arkasında büyük bir gücü bulunduran karanlık bir şahıstı. İsmet İnönü ileçok yakın bir ilişki içine girerek Lozan Konferansında danışmanlık yaptı.

Naum,1873 yılında Manisa’da doğdu (Kendisinin ifadesine göre, kimliğinde doğum tarihi 1878 olarak kaydedilmiştir). 1893-97yılları arasında Fransa’da eğitim gördü. Burada, Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu Dini Bilimler bölümünübitirdi. Yaşayan Doğu Dilleri Özel Okulu’nda Farsça ve Arapça dilleri alanında eğitim görerek mezun oldu. Bu eğitimisırasında sürgünde bulunan Jön Türklerle yakın temaslarda bulundu. Hayatı boyunca en büyük desteği, Yahudi-Alyansörgütünden gördü. Yaptığı bütün çalışmaları ve girişimleri rapor edercesine bu örgüte yazdığı mektuplarıvasıtasıyla bildirdi. Bu amaçla neredeyse haftada birkaç kez mektup yazdığını görmekteyiz.

Bu büyük Yahudi örgütünün en önemli çalışanları ve aktif üyeleri din adamlarından oluşuyordu.İlk başlarda tutucu din adamları yerine ilerici hahamları desteklemek ve etkilerini arttırmak maksadıyla kurulan vekendilerini Siyonistlere karşı göstermelerine rağmen, özellikle Osmanlı Devleti’nin yıkılmasına paralel olarak İsrailDevleti’nin kurulması aşamalarında önemli etkilerde bulunduğu anlaşılmaktadır. (Esther Benbassa, Son Osmanlı HahambaşısınınMektupları, Alyans’tan Lozan’a, trc. İrfan Yalçın, Milliyet Y., 1998)

Fransa’dan döndükten sonra (1897) Alyans adına fiili olarak çalışmaya başladı. Önce örgütün desteğiyleİstanbul’daki Haham Okulunda müstakbel kayınpederi Abraham Danon’un yardımcılığına getirildi. Bu tarihten itibarenYahudi cemaatinin yönetimini eline geçirmek için uygun zamanı kollamaya başladı. Devlet kademelerinde etkili olmanınönemli bir göstergesi olan Hahambaşılığa geçmek için uğraştı. Bu isteği, Alyans örgütü tarafından dabenimseniyordu. On yıl boyunca cemaat içindeki basamakları bir bir çıktı. Bu arada örgütün izin ve yönlendirmeleriyle1899 yılında görev yaptığı okulun yöneticisinin kızıyla evlendi. (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları, s.22-23)

Naum, yükselişine katkıda bulunacak her yola başvurmaktan çekinmedi. Sultan’ın kitaplığında görevalmaya çalıştı. 1900-1904 yılları arasında Yüksek İstihkam ve Topçu Okulu’nda Fransızca öğretmenliği yaptı.Aralarında İsmet İnönü’nün de bulunduğu öğrencilere ders verdi. II. Meşrutiyetin ilanından sonra, ileride istifadeetmek üzere bazı subaylarla çok yakın ilişkiler içinde bulundu. Nitekim, bu ilişkiler savaş sonrası dönem için önemlibir zemin oluşturacak, hem içerde hem de yurt dışında geniş çaplı faaliyetlerde bulunmasına imkan sağlayacaktır.(Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları, s. 24)

II. Meşrutiyetle birlikte Naum ve dolayısıyla Yahudi örgütleri siyaset alanındaki faaliyetlerine hızverdiler. Yaptıkları yayınlarla Jön Türk hareketini desteklediklerini beyan ettiler. Alyans’in işleri daha da gelişti.Devrin yöneticileriyle ilişkiler daha da hızlandırıldı. Bu arada Naum önce Hahambaşı vekili ve kısa bir süre sonrada Hahambaşı seçildi (1909). Bu göreve geldikten bir süre sonra Edirne, Selanik, İskenderiye, Kahire, Şam, Beyrut veİzmir’i içine alan geniş kapsamlı bir geziye çıktı (1910).

Naum, Yahudilerin Filistin’e gidip yerleşmelerine, arazi satın almalarına önemli bir engel teşkil edenve II. Abdülhamid tarafından uygulamaya sokulan "kırmızı pasaport" uygulamasından kurtulmak için girişimlerdebulundu. İttihat ve Terakki bu uygulamaya Eylül 1913 yılında son verdi. Diğer taraftan çok sayıda Yahudi’nin Osmanlıvatandaşlığına geçirilmesi için her türlü yola başvurdu. İdarecilere baskı kurma yoluna gitti ancak, başarılıolamadı.

Naum’un en büyük özelliklerinden birisi, kim olursa olsun iktidarda bulunan hükümetin adamı gibidavranmasıdır. Sultan Abdülhamid devrinde saraydan yana, İttihat ve Terakki iktidarı boyunca Jön Türklerle beraber, Mütarekeyıllarında mevcut hükümetin yanında, Kurtuluş Savaşı’nda Kuva-yı Milliyeci’dir. Lozan’daki barış görüşmelerindeTürk heyetinin danışmanı ve sonrasında M. Kemal’in adamıdır. (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları, s. 45) İşbitiricidir, girişimcidir, içte ve dışta her hükümetle direkt bağlantı kurabilen, resmi sıfatı olmadığı halderesmi görevli gibi hareket eden, din adamından çok diplomat, bürokrat, siyaset adamı, elçi…

Kendi ifadeleriyle ilk resmi görevi, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Çanakkale Savaşıöncesinde uzlaşmayı sağlamak. Ancak, İngiltere ve Fransa’nın tekliflerinin ağır bulunması ve Osmanlı Devleti’ninreddetmesi ile başarısız olur. Güya, Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu durum, "çatışmanın uzamasını önleyebilecekbir barış görüşmesine uygun değildir"(!) 1918 yılında çıktığı yurt dışında, tarafsız kesimleri Türkdavasına kazanmaya çalışmaktadır(!) Bu sebeple Fransız ve Alman gizli servislerinin takibine uğrar. Bu maksatlaSiyonist liderler ve Yahudi kökenli önemli kişilerle görüşmeler yapar(!) (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları,s. 47).

Naum’un, sinsi faaliyetleri hakkında çok önemli tespitlerde bulunanlardan birisi de Lozan görüşmelerindekiTürk heyetinde bulunan Rıza Nur’dur. Naum’un Londra ile Ankara arasında sürekli gidip gelmesi dikkat çekicidir. Görüşmelerdevam ettiği sırada Paris gazetelerinden birinde çıkan bir haberde Naum, "Merak edilmesin, İsmet benim ahbabımdır.Sözümden çıkmaz. Gider işi düzeltirim" ifadeleriyle düşman tarafına garanti verirken, arkasından, "Bengeliyorum. İşi düzelttim. Size mühim haberim var. Sakın ben gelinceye kadar görüşmeleri kesmeyin" şeklinde birtelgrafı İsmet İnönü’ye yollar. Yani, Fransız basınına göre Frenk taraftarı, Türklerin yanında Türk taraftarı!..Rıza Nur, bu davranışlar karşısında öfkesine hakim olamadığını ve Hahambaşının gelişi sırasında gazetehaberini kendisine fırlattığını aktarmaktadır.

"… herif dalevereye kalksa fena haşlayacaktım. Kalkmayıp bu tarzda dökülünce öfkem geçti.Gazeteyi kendisine verdim. Bu beyanatın nedir dedim. Şapa oturdu. Herif kafa tutmuyor ki… hamur gibi yumuşak. Yalnız,soğuk muamele ve çabuk defettim gitti." (Kadir Mısıroğlu, Lozan Zafer mi, Hazimet mi?, Sebil Y., İstanbul 1971, s.267-268) Rıza Nur, bütün tersleme ve kovmalarına rağmen Naum’un Türk heyetinin yanından ayrılmadığını, özellikleİsmet İnönü ile çok sıkı-fıkı olduklarını sert ifadelerle dile getirmektedir. İnönü’yü ikaz ederek; bu kişidenfayda gelmeyeceğini, fikir ve düşüncelerimizi, görüşmelerimizi anında karşı tarafa sızdırabileceğininakletmektedir. Buna karşılık Naum’un İnönü’ye; bütün İngiliz ve Fransız yöneticilerini tanıdığını, hepsininahbabı olduğunu, işleri istediği gibi yaptırabileceğini söylediğini, aktarır.

Özellikle Lozan görüşmeleri sırasında çevirdiği entrikalarla ilgili olarak, Risale-i Nur’da BüyükDoğu mecmuasından yapılan "Lozan’ın İçyüzü" adlı alıntı önemli bilgiler vermektedir. Naum, bir taraftangörüştüğü kişilerin adamıymış gibi hareket ederken diğer taraftan İslam aleyhtarlığı faaliyetleri ile dedikkat çekici etkilerde bulunmuştur. "Türklere dinlerini ve din temsilciliğini feda ettirmek şartıyla, sun’iistiklal işinde gizli anlaşmanın müessiri tek kelime ile Yahidiliktir. Buna memur-u müşahhas kimse de, şimdi MısırHahambaşısı bulunan Hayim Naum’dur." Naum, Amerika’da önemli faaliyetler içinde bulunduktan sonra Yahudi kökenliİngiliz Lord Gürzon ile çok yakın münasebetleri olup, şu teklifte bulundu: "Siz Türkiye’nin mülki tamamiyetinikabul ediniz. Onlara ben İslamiyeti ve İslami temsilciliklerini ayaklar altında çiğnetmeyi taahhüd ediyorum."Naum, dışarıda bu faaliyetleri sürdürürken, Ankara’ya da gelerek İnönü ve M. Kemal ile dostluk kurdu. (EmirdağLahikası, s. 278)

Naum’un gizli faaliyetleri hakkında bilgi verenlerden bir tanesi de Rauf Orbay’dır. Orbay, hatıralarında;"İsmet Paşa, anlaşıldığına göre, Lozan’da İngilizlerle bir nevi gizli ara buluculuk rolü oynayan, İstanbul’unHahambaşısı Hayim Naum Efendinin telkinleriyle, ‘Hilafetin artık ne şekilde olursa olsun Türkiye’de devamına müsaadeedilmeyip derhal atılması lüzumu’ fikrini tamamıyla benimsetmiş bulunuyordu." (Lozan Zafer mi, Hezimet mi?, s. 276)tespitinde bulunmaktadır.

Lozan görüşmeleri sırasında müşavir, kâtip, gazeteci gibi sıfatlarla heyete dahil olan ve türlü hırsızlıklara,casusluklara adı karışanlardan biri olan Naum, gösterdiği başarılardan ötürü kendisini destekleyen örgütü tarafından,Yahudilerce en büyük Hahambaşılıklardan biri olarak kabul edilen Mısır Hahambaşılığına terfi ettirildi. Lozan’dansonra Türkiye’ye dönmeyen Naum, bundan sonra Mısır’da faaliyetini sürdürdü. Rıza Nur, Naum’u deşifre ederken para vesahtekârlık konusundaki özelliklerine de atıfta bulunmakta ve tek tek benzeri kişiler hakkında bilgi vermektedir.(Lozan Zafer mi, Hezimet mi?, s. 320)

Rıza Nur’un iddialarını, bizzat Naum’un hakkında övücü ifadelerle hayatını konu alan ve yazışmalarınıaktaran eser doğrulanmaktadır. Bu iddialardan bir tanesi İttihat ve Terakkiye ait paralar ve belgelerin yurt dışına kaçırılmasıolayıdır. Eserde, Naum’un Sadrazam İzzet Paşa tarafından, İtilaf Devletleri ile bağlantı kurmakla görevlendirildiktensonra 25 Ekim 1918 tarihinde özel bir yata binip Romanya’nın Köstence Limanına doğru yola çıktığı belirtilmektedir.İşte bu sırada çok miktarda altın ve belgeler de kaçırılmıştır. Eserde, söz konusu paraların kaçırıldığınıreddetmenin aksine, Naum tarafından değil de yakın çevresinde bulunan bir Yahudi banker tarafından İsviçre bankalarınatransfer edildiği kaydedilmekte ve hırsızlık tescil edilmektedir. (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları, s. 49)

Naum, iddiaya göre Kemalistler tarafından yarı resmi bir görevle Paris’e gönderilmiştir. Kendisindenistenen, etkili olduğunu iddia ettiği çevrelerle görüşerek Türk mücadelesine taraftar sağlamak, aleyhteki düşünceve fikirleri izale etmek, Fransız kamuoyunu rahatlatan faaliyetlerde bulunmaktı. (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları,s. 50) Ancak, Naum, gittiği her yerde Doğuda bulunan Yahudilerle ilgili olarak görüşmelerde bulundu. Bu arada Türktarafının bir temsilcisi rolünü de amacına ulaşmada basamak olarak kullandı. Nitekim, 1921 yılında Amerika’dabulunduğu sırada bizzat örgütü Alyans ile ilgili faaliyetlerde bulundu ve örgüt tarafından kendisine verilen göreviyerine getirdi. Ama, o Ankara’ya, her zaman Türklerin lehinde çalışmalarda bulunmak üzere, yurtdışındaki dostlarınıTürk davasına kazandırmaya çalıştığını, ifade etmekteydi. Bu girişimleri sayesinde, 1900’lü yıllarda, İstihkamve Topçu Okulu’nda öğretmenliğini yaptığı İsmet Paşa’nın Başkanlığındaki Türk heyetlerine danışman olarak eşliketmeyi başardı.

Naum, bağlı bulunduğu Alyans örgütünün başkanına düzenli bir şekilde mektup göndererek ayrıntılıbilgiler verdi. 27 Nisan 1919 tarihli ve İstanbul’dan başkanına yazdığı mektubunda dış bağlantıları hakkında önemlibilgiler vermektedir. "İtalyan temsilcileriyle ilişkilerim çok iyi. Savaş sırasında tapınaklarına, mezarlıklarına,bankalardaki paralarına bile el konmak istenilen İtalyan cemaatinin yararlarını korudum… Amerika ile ilişkilerim hepçok iyi oldu… Amerika’ya dönmek için Filistin’den gelmiş Amerika Yahudileri konusunda başarılı girişimlerdebulundum… Türk ve Filistin Yahudilerini, Ermenilerin ve Yunanlıların alınyazısından kurtarmama… (rağmen) beni halaSiyonizmin karşıtı olmakla suçluyorlar…" (Son Osmanlı Hahambaşısının Mektupları, s. 186-194).

Naum’un, Lozan sonrası en büyük hedefi, artık, Yahudi devletinin Filistin’de yeniden kurulması içinAlyans adına çalışmaktı. Dolayısıyla İstanbul’dan ayrılarak Mısır’a taşındı. 1925 tarihinden itibaren Mısırve Sudan Hahambaşılığına geçti. 1960 yılında Kahire’de öldü.

---