Cabir Bin Abdullah (607-697)
En çok hadis rivayet eden sahabelerden olan Cabir bin Abdullah (r.a), Hicretten on altı yıl evvelMedine’de doğdu (607). Uhud Savaşı’nda şehit düşen ilk sahabe Abdullah bin Amr bin Harâm’ın oğlu olan Cabir, daha çokEbu Abdurrahman ve Ebu Muhammed lakaplarıyla tanınır. Künyesi; Ebu Abdullah Cabir bin Abdullah bin Amr bin Harâmel-Ensari’dir. Annesi kadın sahabelerden Enise binti Aneme’dir.
622 yılında gerçekleşen İkinci Akabe Biatı’na babasıyla birlikte katılan Cabir, yetmiş kişiden müteşekkilgurubun en küçük ferdi idi. Uhud Savaşı’nda babası şehit düşene kadar savaşlara katılamadı. Yaşının küçüklüğündendolayı savaşlara katılmasına izin verilmeyip, evde bırakıldı ve kız kardeşlerine bakmakla görevlendirildi. UhudSavaşı’ndan sonra Peygamber Efendimiz (a.s.m.) ile birlikte on dokuz savaş ve sefere katıldı.
Peygamber Efendimizin vefatından sonra da Şam’ın fethi dahil birçok savaş ve sefere katıldı. Hz. Ömer(r.a.) zamanında kavmini temsil etmekle görevlendirildi. Hz. Ali (r.a.) ve Muaviye arasında cereyan eden hadiselerde Hz.Ali’nin tarafını tuttu. Daha sonra Muaviye’nin hilafeti zamanında, Medine halkının biatını sağlamaya gelen,komutanlarından Büsr bin Ebu Ertat, Hz. Cabir’in halkın nezdindeki itibarını bildiğinden evvela Onun biatını sağlamayaçalıştı.
Haccac’ın Mekke ve Medine valiliği zamanında yapılan eziyetlerden kendisi de çok etkilenip eziyet görmesinerağmen ihtilaflara sebep olmaktan titizlikle kaçındı. Halka yaptığı zulümden dolayı, cenaze namazının Haccac tarafındankıldırılmamasını vasiyet ettiği rivayet edilmektedir. Ömrünün sonlarına doğru gözlerini kaybeden mübarek sahabe,697’de vefat etti. Cenaze namazı, Hz. Osman’ın (r.a.) oğlu ve aynı zamanda Medine valisi olan Eban bin Osman tarafındankıldırıldı.
Hz. Cabir en çok hadis rivayet eden sahabelerdendir. Risale-i Nur’da özellikle Mucizat-ı AhmediyeRisalesi’nde rivayet ettiği birçok mucize yer almaktadır. Peygamber Efendimizin (a.s.m.) hizmetinde bulunması, yakınilgi ve sevgisine mazhar olması gibi sebeplerden dolayı çok sayıda mucizeyi görüp nakletme şerefine nail oldu. Mesela,önemli bir mucizeyi şöyle nakleder: "Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm, taş ve ağaca rast geldiği vakit, onasecde ediyorlardı. Yani, inkıyad edip Esselamü aleyke Ya Resulallah" diyorlardı (Mektubat, s.133).
Dürüstlüğünden asla şüphe edilmediğinden, başta Hz. Ömer (r.a.) olmak üzere bir çok sahabe,tabiin ve hadis alimi Hz. Cabir’in naklettiği hadisleri başkalarından dinleyip teyit etme ihtiyacını hissetmiyorlardı.
Hadis-i Şeriflerin ve Mucizat-ı Ahmediye’nin neden çok sayıda sahabe tarafından değil de, birkaç kişininnakliyle geldiği, daha çok Enes, Cabir ve Ebu Hureyre’den gelmesi, Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer’in az rivayette bulunmalarınınsebebinin sorulmasına Bediüzzaman Hazretleri şu şekilde cevap vermektedir:
"…Nasıl ki insan bir ilâca muhtaç olsa, bir tabibe gider; hendese için mühendise gider, mühendistennakleder; mesele-i şer’iye müftüden haber alınır ve hâkezâ… Öyle de, Sahabe içinde, ehâdis-i Nebeviyeyi gelecekasırlara ders vermek için, ulema-i Sahabeden bir kısım, ona mânen muvazzaf idiler, bütün kuvvetleriyle ona çalışıyorlardı.Evet, Hazret-i Ebu Hureyre bütün hayatını hadisin hıfzına vermiş. Hazret-i Ömer siyaset âlemiyle ve hilâfet-i kübrâile meşgulmüş. Onun için, ehâdisi ümmete ders vermek için, Ebu Hureyre ve Enes ve Câbir gibi zatlara itimad edip,ondan, rivayeti az ederdi. Hem madem sıddık, sadûk, sadık ve musaddak bir sahabenin meşhur bir namdarı, bir tarikle birhadiseyi haber verse, yeter denilir, başkasının nakline ihtiyaç da kalmaz. Onun için bazı mühim hadiseler iki üçtarikle geliyor." (Mektubat, s.132)
Bir hadis alimi olan Hz. Cabir, Peygamber Efendimizin eğitiminden geçip bir çok hadis-i şerifi bizzat müşahedeedip nakletti. Rivayet ettiği 1540 hadisi bu yolla, diğerlerini de Hz. Ebu Bekir, Ömer, Ali, Ebu Ubeyde bin Cerrah gibisahabelerin ileri gelenlerinden öğrendi. Sadece ravi olmakla yetinmeyip, hadis ilmini tahsil ettiği gibi birçok hadisaliminin de yetişmesine vesile oldu. Öğrendiklerini çevresine de aktarmaktan imtina etmedi. İmam-ı Bakır, Muhammed binMünkedir, Said bin Mina, Asım bin Ömer bin Katade gibi meşhur alimler talebeleri arasında yer almaktadırlar.
Peygamber Efendimiz, hiçbir zaman ondan yakın ilgi ve alakasını kesmedi. Küçük yaşta babasının şehitdüşmesi, yedi kız kardeşine bakmak zorunda kalması, babasından kendisine büyük miktarda borcun intikal etmesisebebiyle epey sıkıntı çekti. Alacaklıların kapıya dayanıp borçlarını istemeleri ve gelirinin bunu karşılamaktanuzak olması üzerine Kainatın Efendisinden yardım istedi. Hemen imdadına yetişen Resulullah, Cabir’e alacaklılarıdavet etmesini söyledikten sonra bazı sahabeleriyle birlikte evine gitti. "… Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmferman etti: ‘Bağın meyvelerini koparınız, harman ediniz.’ Öyle yaptılar. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmharman içinde gezdi, dua etti. Sonra Câbir, harmandan pederinin bütün guremâsının (alacaklıların) borçlarınıverdikten sonra, yine, bir senede bağdan gelen mahsulât kadar harmanda kaldı. Bir rivayette, bütün guremâya verdiğikadar kaldı. O hadiseden, borç sahipleri olan Yahudiler çok taaccüp edip hayrette kaldılar." (Mektubat, s. 117)
Hz. Cabir’in, Peygamber Efendimizin yardımını gördüğü bir başka hadise de şöyle cereyan etti:
Bir seferinde Hz. Cabir’in devesi yorulup kafilenin gerisine düşmüştü. Çok yorulan deve yürüyecekhalde değildi. Bu durumu gören Resul-i Ekrem (s.a.v.) devenin yanına gelerek hafifçe dürtünce devenin durumu tamamen değişti.Bu dürtmeyi iltifat-ı Ahmediye olarak gören deve ani bir çeviklik ve sevinç peyda etti. Öyle bir hal almıştı ki, süratindendizginleri zapt edilemiyor ve kendisine yetişilemiyordu.
Hz. Cabir, Medine ve çevresinde sevilip sayılan, kahramanlığı ve yakışıklılığı ile bilinen bir kişiolmasına rağmen kendisinden büyük ve dul bir kadınla evlendi. Bakire değil de bir dul kadınla evlendiğini, PeygamberEfendimiz öğrenince sebebini sordu. Yedi tane kız kardeşi olduğunu, onlara bakıp besleyecek, büyütecek tecrübelibirine ihtiyaç olduğunu, bu sebeplerden dolayı dul bir kadınla evlendiğini söyledi. Bu cevap Hz. Muhammed’in (a.s.m.)hoşuna gitti ve kendisine iltifatta bulundu. Evlendiği kadın Süheyme binti Mesud olup İslam’a büyük hizmetlerdebulunan kadın sahabedir.
Hanelerini ziyaretlerinden birinde Süheyme, kendisi ve eşi için dua etmesi ricasında bulunması üzerine,Resullullah,"Allah seni ve kocanı mağfiret etsin" şeklinde dua etti. Yine bu haneyi ziyaretlerinden birindeikram edilen yemeğe yaptığı bereket duası neticesinde çok sayıda sahabe yemek yediği halde eksilmedi.
Kalabalık bir aileye bakmak zorunda olan Cabir, bir sefer esnasında maddi sıkıntı içine düşmüştü.Bunu bilen Peygamber Efendimiz devesini satın almak için pazarlık yaptı. Yolculuğun sona ereceği Medine’de deveyiteslim almak üzere satın altı. Böylece onu yaya kalma mecburiyetinden kurtardığı gibi Medine’ye vardığında dadevesini kendisine hediye etti. "Deve gecesi" (TDV. İA. VI. C. s. 531) diye geçen bu gecede ayrıca Cabir içindefalarca mağfiret diledi.