Lizozom, bir hikmet sandukçasıdır
Zaman ve şartlara göre uygun olan hali sergilemesi, hücrenin ism-i Hakim’e mazhariyetinin açık bir görüntüsüdür.Her ismi parlak bir şekilde hücre küçüklüğüne sığdırabilen hikmet, bu küçücük mahlukun her işleyişindekendini hissettirmekte ve hücrenin manasını harfileştirmektedir.
Meselâ beden hücreleri sıklıkla, belirli bir maksada yönelik olarak, gerisindeki iradeyi gösteren birhikmetle zamanında ve yerinde daha küçük boyutlara gerilerler. Meselâ, gebelik sonrasında rahim hücreleri küçülürlerve gebelikten önceki halinden çok daha büyük bir duruma gelmiş rahim, hücrelerin küçülmesiyle belirli bir zaman içindeeski küçüklüğüne döner. Hareketsiz kalmış kaslar da küçülür. Süt veren annelerin memelerindeki guddeler de bu dönemsonar erip vazifeleri bitince küçülürler. Bu küçülme işlevinin önemli bir kısmında lizozomlar rol oynarlar. Ancakdokuda aktivite olmamasının hangi mekanizma ile lizozomların aktivitesini artırdığı hâlâ bilinmemektedir.
Yine lizozomların çok önemli rollerinden biri, hasar görmüş hücrelerin veya hücrede hasar görmüş kısımlarındokudan uzaklaştırılmasıdır. Bunlar sıcakla, soğukla, travmayla, kimyasal maddelerle veya başka faktörlerle hasar görmüşhücreler olabilirler. Hücrenin hasar görmesi ile Muhyi’den Mümit’e dönüş, ihyada imateye geçiş enerjisi, yeni birismin tecellisi veya doğuşuna mazheriyetin sevkiyle lizozom çatlar. Daha önce bahsettiğimiz, içinde yer alan hidrolozenziminin açığa çıkması ile çevresini saran organik maddeleri sindirmeye başlar. Hasar hafifse, hücrenin yalnızcahasarlı kısmı uzaklaştırılıp ardından tamir süreci başlar yani ihya ve imate hep iç içedir. Ancak büyük birhasar olması halinde hücrenin tamamı sindirilir ve bu işlemin adı "otoliz"dir. Bu yolla hücre tamamen uzaklaştırılırve aynı özelliklerde bir hücre, komşu hücrenin mitozla bölünmesi şeklinde bir tezahürle yeniden halk edilir. Komşuhücrenin kopyası eskisinin yerini alır.
Lizozomlar aynı zamanda fogositoz adı verilen işlemle yutulan bakterileri öldürebilecek enzimler taşırlarve hücreye zarar vermeyecek şeklide bu yutulmuş bakterileri öldürebilecek donanımla bir maksada, belirli bir gayeye yönelikolarak yani hikmetle öldürme ve hikmetle hayata mazhar olurlar.
Yine lizozom içindeki enzimler, yağ damlacıklarını ve glikojen granüllerini çözebilecek özelliklerdehalk edilmişlerdir. Bu da glikojen ve yağların bedenin farklı bir bölgesinde kullanılabilmesine imkan vermek gayesiylehazırlanmış bir düzendir. Nadir bazı genetik hastalıklarda bu enzimlerin yokluğu ile hücrelerde ve pek çok organda,özellikle de karaciğerde yağ ve glikojen aşırı miktarda birikerek, erken olarak algılanan ölümlerle bu incelikli hazırlanmışsistemin gerisindeki hikmetin ve kontrolsüz, iradesiz yürümesi halinde neler olabileceğinin dersleri verilmektedir.
Olayın günlük yaşantımızla ilgili yönünü şöyle bir düşündüğümüzde ne harika bir düzen venasıl hikmetlerle dolu bir alemde yaşadığımızı daha iyi anlıyoruz. Kolumuz yandığında, düşen çocuğumuzun diziyaralandığında ölen hücreleri temizleyecek lizozom adlı yapıların hücrenin genetik şifrelerine kayıtlı olarak,ana rahmindeki ilk hücrede planlarının yapıldığını, bu plan doğrultusunda ilk atomdan itibaren kainat çarklarınınadım adım bu düzeni netice vererek şekilde yaratıldığını izlemenin kalbi çatlatacak şekilde manevi vecdinihissediyoruz ve kabaran duygularımız adeta bedenimizin tüm hücrelerini kuşatıyor.
Kâinatın başlangıç programında bizim ana rahminde gelişimimize uygun olarak rahmin genişlemesinin,cansız cesetlerimizin temizlenmesinin programının yapılmış olduğunu ve bunun küçücük hücreler içinde mikroskobikpaketler olan lizozomlar ile ve bunlarda yerleştirdiği enzimler ile halk ediyor olması Sanatkâr’ın inceliğini, yaratılıştakihikmeti hücreler adedince göstermektedir.
Şimdi dünyadaki canlıları, ormanları, denizleri ve sosyal hayatı süsleyen sayısız hayat pırıltıcıklarınıbir göz önüne getirelim… Sonra her bir canlıdaki trilyonlarca hücrenin varlık aleminde ne kadar büyük bir sayı oluşturacağınıdüşünelim… Sonra bu işleyişlerin dünyada yaratılmış ilk canlıdan itibaren milyarlarca yıldır aynı düzenle işlediğinive dünyanın ömrü boyunca ne kadar hücre gelip geçtiğini bir tahayyül etmeye çalışalım… En iyisi beynimizizonklatıp zihnimizi zorlamayalım. Çünkü bu genişliği, bu sonsuzluğu ihata edebilmek her şeyi aynı andakavrayabilmek şu sınırlı halimizle mümkün değil. O halde, hücrede, hücre içindeki lizozomda, o küçücük sandukçadaenzimler namında gözlediği sayısız hikmetleri ve hakim isminin kuşatıcılığını düşünmekle rahatlayıp, ruhta inşirahhalini yaşayalım. Hücreler adedince esmaya bizi muhatap kılan Zat-ı Zül’cemal’e hücreler adedince ve sonsuzhamdedelim.